Zagrożenia związane ze stosowaniem niskiej jakości kruszyw naturalnych

Mimo rozwoju nowych technologii, kruszywa naturalne są wciąż najczęściej stosowanym materiałem w produkcji przemysłowej. W zależności od sposobu, w jaki są wykorzystywane piaski i żwiry, powinny one spełniać określone normy jakościowe gwarantujące odpowiedni standard finalnych produktów.

Postęp dotyczący opracowywania innowacyjnych materiałów wykorzystywanych w zaawansowanych procesach technologicznych, pozwolił na stosowanie alternatywnych rozwiązań ograniczających zapotrzebowanie na kruszywa naturalne. Jednak wiele przedsiębiorstw z sektora przemysłowego wciąż nie może obyć się bez wyjątkowych właściwości, jakie są w stanie zagwarantować pozyskiwane w tradycyjny sposób piaski oraz żwiry. Z ich zalet korzysta w znacznym stopniu nie tylko sektor chemii budowlanej oraz samo budownictwo, ale także przedsiębiorstwa operujące w branży odlewniczej bądź uzdatniania wody. Każdy z wymienionych sektorów potrzebuje kruszyw o odpowiednich właściwościach, określonych nie tylko klasami jakościowymi, ale także zgodnych z normami PKN lub ISO. Zastosowanie surowca o obniżonych parametrach może bowiem powodować problemy wpływające nie tylko na samą jakość finalnych produktów, ale również bezpieczeństwo ich użytkowników.

Jakość kruszyw ukryta w złożach

Przydatność poszczególnych rodzajów kruszyw do zastosowania w przemyśle określana jest na podstawie badań eksploatowanych złóż. – Analiza dotyczy zarówno właściwości chemicznych, jak i fizycznych. Piaski i żwiry o najwyższej klasie jakości muszą m.in. zawierać powyżej 97 proc. tlenku krzemu oraz charakteryzować się brakiem zanieczyszczeń organicznych – mówi Andrzej Rams, dyrektor sprzedaży firmy Sandmix. Im większe potrzeby finalnych odbiorców kruszyw w zakresie jakości, tym bardziej zaawansowane i częstsze analizy poszczególnych partii surowca. – Przy wymaganiach, jakie stawiają obecnie dostawcom kruszyw ich klienci, konieczne stają się szczegółowe badania laboratoryjne, które potwierdzą, że dana partia materiału jest powtarzalna i spełnia określone normy. Aby wykluczyć problemy jakościowe, stosuje się wielokrotne badanie próbek surowca – wyjaśnia Andrzej Rams. Klasyfikacja piasków i żwirów jest bardzo szeroka, zarówno ze względu na właściwości fizyko-chemiczne jaki i ze względu na pochodzenie. Dobór kruszyw o odpowiednich parametrach jest zatem kluczowy dla powodzenia procesów wytwórczych, w których są one używane. Tylko prawidłowo prowadzony nadzór zarówno na etapie wydobycia jak i dalszej produkcji oraz załadunku może gwarantować dostawy materiału o pożądanych parametrach jakościowych.

Wysoka jakość gwarantem sukcesu

Tylko z pozoru piaski i żwiry są surowcem, którego poszczególne klasy różnią się od siebie jedynie wielkością ziaren. – Istotny jest jednak przede wszystkim skład chemiczny poszczególnych partii kruszywa, co oczywiście warunkuje w dużej mierze właściwości fizyczne, a tym samym użytkowość materiału – zaznacza Andrzej Rams. Dobrym przykładem może być branża odlewnicza, w której stosuje się tzw. piaski formierskie. Podlegają one rozróżnieniu na klasy jakościowe wg Polskiej Normy Odlewniczej (PN-85/H-11001), która dzieli kruszywo m.in. ze względu na granulację, zwartość krzemionki oraz poziom lepiszcza. Cechy te wpływają na właściwości technologiczne piasku, co odpowiada za ostateczną jakość odlewów. W sektorze chemii budowlanej, właściwości poszczególnych materiałów zależą w dużej mierze od zastosowanych do ich produkcji kruszyw naturalnych, a obniżenie ich jakości może prowadzić np. do gorszego wiązania się mas tynkarskich. Na dalszym etapie powoduje to pogorszenie ich właściwości ochronnych i izolacyjnych, a w niektórych przypadkach może nawet dojść do ich odspajania się od podłoża. Wysokie wymagania stawiane są również w przypadku piasków i żwirów wykorzystywanych do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia. Do żwirów filtracyjnych stosuje się normę PN-EN 12904, która ściśle definiuje, jaki kształt ziarna jest pożądany, jak oznaczać rozkład wielkości ziarna oraz jakie właściwości chemiczne musi spełniać kruszywo.

– Łatwo zauważyć, że kruszywa naturalne odgrywają istotną rolę w wielu gałęziach przemysłu, a ich zastosowanie, to nie tylko dodatek do warstw podłoża czy zapraw budowlanych. Są one używane również w sytuacjach, gdzie nawet najmniejsza niezgodność danej partii materiału może mieć ogromne znaczenie dla całego, zaawansowanego procesu technologicznego. Spora część odbiorców jest świadoma tego faktu, co ma pozytywny wpływ nie tylko na samą jakość finalnych produktów bądź usług, ale również na kształt relacji z dostawcami zobowiązanymi do dostarczania kruszyw o potwierdzonych przez badania laboratoryjne parametrach – podsumowuje Rams.