Rumianek pospolity-uprawa, zastosowanie i właściwości

Rumianek pospolity (łac. Matricaria chamomilla)

Rys Historyczny:

W Europie północnej kwiat poświęcono skandynawskiemu bogu słońca Baldurowi. Wiadomo, że Hipokrates, największy lekarz starożytności, wykorzystywał lecznicze właściwości zioła. Także Dioskurides, lekarz armii greckiej, w swoim dziele „O rzeczach leczniczych” opisał działanie rumianku. Z kolei na terenach polskich Anna Wazówna, siostra Zygmunta III Wazy, założyła w Golubiu-Dobrzyniu ogród w którym uprawiała między innymi rumianek. Jako środek medyczny był ona znany również ludziom wiejskim. Pleciono z niego wianki i zanoszono do kościoła. Poświęcony miał zyskać wielką moc i siłę leczniczą.
Rumianek pospolity występuje w Europie, Azji, Ameryce Północnej i w Australii.

Charakterystyka:

Rumianek pospolity jest rośliną jednoroczną z rodziny astrowatych, dorastająca do 60 cm, o wzniesionej, nagiej łodydze, która rozgałęzia się w górnej części. Liście są pierzastodzielne, o odcinkach równowąskich, delikatne, ułożone skrętolegle. Kwiat składa się z żółtego wypukłego dna oraz białych języczkowatych płatków. Rumianek pospolity charakteryzuje się silnym zapachem. Zawiera ok. 1,5% oleju aromatycznego (chamazulen, bisbolol), flawonoidy, garbniki, śluz, karotenoidy, pochodne kumarynowe, sole mineralne.
Romanek pozyskuje się z upraw, a surowcem zielarskim są koszyczki.

Uprawa i zbiór:

Roślina potrzebuje stanowiska słonecznego oraz gleby lekkiej, średnio zwięzłej, bogatej w składniki pokarmowe, wapiennej, wilgotnej i ciepłej. Nasiona należy wysiać we wrześniu bezpośrednio do gruntu, w rzędach co 40 cm. Nie przykrywając ich ziemią, lecz lekko wgniatając. Nasiona wschodzą po ok. 10-14 dniach. Pielęgnacja polega na spulchnianiu i odchwaszczaniu ziemi, szczególne w początkowym etapie, gdy roślina wolno rośnie.
Koszyczki należy zebrać, kiedy kwiaty języczkowe są w pozycji poziomej. Zbiory powtarza się kilka razy w sezonie. Kwiat powinno suszyć się w przewiewnym i zacienionym miejscu w temperaturze otoczeniu lub w suszarni w temp. ok.35°C. Z ok. 5 kg świeżego surowca otrzymuje się ok. 1 kg suszu.

Zastosowanie:

W medycynie wewnętrznie stosuje się napar z rumianku w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, chorobie wrzodowej, nadmiernej fermentacji, wzdęciach, zgadze, braku łaknienia, biegunkach, stanach skurczowych żołądka i jelit, przewlekłym zapaleniu dróg moczowych, bolesnym miesiączkowaniu, przy przeziębieniach, anginie, chorobach alergicznych, bezsenność napięciu nerwowym i stresie. Zewnętrznie zaleca się stosowanie naparu oraz wyciągów alkoholowych do przemywania i okładania trudno gojących się ran, wyprysków, owrzodzeń stanów zapalnych skóry, przy świądzie skóry, w oparzeniach, upławach, zapaleniach szyjki macicy, alergicznym i ropnym zapaleniu spojówek, do płukania przy zapaleniu jamy ustnej.
Olejek rumiankowy stosuje się do inhalacji w zapaleniu górnych dróg oddechowych, katarze siewnym i astmie.
W kosmetyce rumianek stosowany jest jako składnik kremów i płynów do pielęgnacji wrażliwej skóry, łagodzi jej podrażnienie. Ma działanie zmiękczające i wybielające. Stosuje się go do parówek i kąpieli alby załagodzić stany zapalne skóry oraz ukoić ukoić napięcie u stres.
Wchodzi on w skład mieszanek ziołowych do pielęgnacji włosów suchych, wypadających, z łupieżem.
Olejek i azulan dodawane są do past do zębów oraz płynów do płukania jamy ustnej, balsamów, mydeł, szamponów.

Właściwości lecznicze:

• przeciwzapalne,
• antybakteryjne i antywirusowe,
• antyalergiczne,
• uspokajające i antydepresyjne,
• przeciwświądowe,

Rumianek zapobiega między innymi:

• cukrzycy,
• alergiom,
• wrzodom żołądka,
• hemoroidom (żylakom odbytu),
• zapobiega napadom lęku (działa uspokajająco),
• ma właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze,
• działa pozytywnie na skórę i błony śluzowe,
• zmniejsza obrzęki, owrzodzenia i opuchlizny,
• przyspiesza gojenie się ran,
• regeneruje skórę, łagodzi owrzodzenia,
• może wywoływać efekt rozjaśniający na włosy lub niwelować przebarwienia po trądziku.

Ciekawostka: 

1677 kobiet i mężczyzn powyżej 65. roku życia wzięło udział w badaniu mającym sprawdzić, czy rumianek wpływa na obniżenie ryzyka śmierci. W tym celu naukowcy z University of Texas zbierali dane przez 18 lat (1993–2011). Uczestnicy badania musieli przez 7 lat regularnie spożywać napary z rumianku. Wyniki okazały się zaskakujące – systematyczne spożywanie rumianku obniżyło ryzyko zgonu aż o 29%, ale tylko u kobiet. „Różnice w wynikach badań pomiędzy kobietami i mężczyznami nie są dla nas jasne, chociaż okazało się, że kobiety używały rumianku częściej od mężczyzn. Możemy jednak potwierdzić, że picie rumianku w znaczącym stopniu obniża ryzyko zgonu u kobiet. Niezbędne są kolejne badania, które zamierzamy przeprowadzić” – powiedział dr Bret Howrey z Departamentu Medycyny Rodzinnej i szef zespołu badawczego z University of Texas

(Bret T. Howrey, M. Kristen Peek, Juliet M. McKee, Mukaila A. Raji, Kenneth J. Ottenbacher, Kyriakos S. Markides, Chamomile Consumption and Mortality: A Prospective Study of Mexican Origin Older Adults, „The Gerontologist”, kwiecień 2015)

¹Aszkiewicz E., Cis J.,Dawid-Pać R., Kozłowski J., Kuczyński S., Nowak G., Wielgosz T., Woźniak L., Zioła z apteki natury. Polskie zioła dla zdrowia i urody. Publicat